Verkeerskundige functionaliteiten

Deze paragraaf beschrijft de meest voorkomende verkeerskundige mogelijkheden die Flowtack in zich heeft.

Gewichten voor prioriteitsingrepen

Voor iedere signaalgroep is het mogelijk om prioriteitsgewichten (instelbaar, zie ook Figuur 6) toe te kennen die afhankelijk is van het type voertuig en het gewenste prioriteitsniveau (volgens de Priority Broker Configurator). Prioriteit werkt binnen Flowtack altijd via SRM-berichten. Flowtack kan uiteraard ook omgaan met KAR- en VECOM/VETAG-berichten. Deze worden intern omgezet naar SRM-berichten. 

Lees hier meer over prioriteitsafhandeling in Flowtack!

Naast openbaar vervoer en hulpdiensten is het ook mogelijk om prioriteit te geven aan bijvoorbeeld groepen fietsers of voetgangers, pelotons voertuigen (bijvoorbeeld komend vanaf een stroomopwaarts gelegen kruispunt) en vrachtwagens (al dan niet in een konvooi). Op basis van de ETA wordt het groenvenster op deze signaalgroep op de gewenste tijd ingepland, waardoor Flowtack het optimalisatieproces daar omheen kan uitvoeren.

Gewichten voor badkuipcurve/ gewichtscurve

Voor iedere signaalgroep en/of voertuigtype is het mogelijk om een gewichtscurve te maken. Hiermee is het mogelijk om te optimaliseren op voertuigverliesuren en het minimaliseren van stops, maar ook om specifieke signaalgroepen vanuit beleidsdoelstellingen een ander gewicht te geven. Het is ook mogelijk om voor een signaalgroep op verschillende momenten van de dag een andere badkuipcurve in te stellen.

Flowtack streeft er in het optimalisatieproces naar om de signaalgroepen met het hoogste gewicht als eerste groen te geven. Dit betekent dat richtingen waar het meeste verkeer op rijdt in de regel vaker groen kunnen krijgen. Richtingen met weinig verkeer krijgen daardoor minder vaak groen. Om te voorkomen dat bij dergelijke (rustige) richtingen de wachttijd te lang wordt is het van belang om het gewichtenspel goed af te stemmen op de beleidswensen en de vertaling hiervan naar kruispuntniveau.

In tegenstelling tot traditionele regelingen die pas ingrijpen als een wachttijdbewakingstijd is bereikt zorgt Flowtack ervoor dat er al wordt ingegrepen ruim voordat dat deze (te hoge) wachttijd wordt bereikt.

Gewichtsfuncties

Gewichtsfuncties zijn volledig vrij in te stellen. Default zijn de functies met instellingen zoals gedefinieerd via de beleidsuitgangspunten.

  • Startgewicht op basis van de ETA: 1.

  • Wachttijd na a seconden: vermenigvuldigingsfactor voor de wachttijd is 1.

  • Wachttijd na b seconden: vermenigvuldigingsfactor voor de wachttijd is 2,5.

  • Wachttijd na c seconden: vermenigvuldigingsfactor voor de wachttijd is 5.

  • Wachttijd na d seconden: vermenigvuldigingsfactor voor de wachttijd is 25.

Figuur 8: Voorbeeld insteling wachttijdfunctie

Zo is het mogelijk om voor rustige richtingen, maar ook voor fiets- en of voetgangersrichtingen, via aanpassing van bovenstaande instellingen, de wachttijden niet te hoog te laten worden of het aantal stops te verminderen.

Figuur 9: Wachttijdfunctie Stops optimalisatie (begin functie)

Figuur 10: Wachttijdfunctie VVU optimalisatie modaliteiten

Bovenstaande voorbeelden tonen het verschil in wachttijdfuncties voor verschillende beleidsinstellingen voor optimalisatie. In de linker functie is gekalibreerd op optimale doorstroming, zo min mogelijk voertuigverliesuren.

Die functies schieten na 120 seconden omhoog om een richting te forceren groen te verkrijgen, in de praktijk worden deze functiewaarden nooit bereikt. Deze hoge waarden zijn opgenomen als beveiliging (fasebewaking).

De rechter functie, waar alleen heb beging van de functie is weergegeven, is gekalibreerd op het verkeer zo veel mogelijk rijdend te houden, wat resulteert in minder stops. Het beging van de functiewaarden ligt hierbij hoger dan bij de VVU functiewaarden waardoor arriverend verkeer bij een groen stand zoveel mogelijk wordt gefaciliteerd om door te rijden (extensie van groen).

Wachtstanden

In de toekomstige situatie, waarbij genoeg weggebruikers connected zijn, is er geen noodzaak meer om een wachtstand in te stellen. Flowtack voorspelt dan precies of het slimmer is om een richting naar rood te sturen of dat het beter is om het groene licht aan te houden voor het naderende verkeer.

Maar zolang het verkeer nog voornamelijk geregeld wordt via detectielussen in het wegdek en de dekkingsgraad van coöperatieve/connected weggebruikers nog onvoldoende is, bestaat er een behoefte om voor iedere signaalgroep te kunnen kiezen voor wachtstand rood of wachtstand groen. Ook kan het beleidsmatig een keuze zijn om te kiezen voor bijvoorbeeld wachtstand groen op een hoofdroute voor auto of fiets.

Initieel gaat Flowtack uit van wachtstand rood. Indien gewenst worden signaalgroepen ingesteld op wachtstand groen.

Meeaanvragen en meeverlengen

Ook voor de onderdelen meeaanvragen en meeverlengen geldt dat in de situatie waarin alle weggebruikers connected zijn dit soort functionaliteiten tot het verleden behoren. In de overgangsfase bestaat er een behoefte om signaalgroepen te laten meeaanvragen of meeverlengen om zodoende groen te geven waar mogelijk en het verkeer niet onnodig met een stop te laten confronteren, omdat het naderende verkeer nog niet ruim van tevoren bekend is.

Ook voor deze onderdelen geldt dat het instellen van een specifieke meeaanvraag of meeverlengen een beleidskeuze kan zijn.

Het is binnen Flowtack mogelijk om tussen specifieke signaalgroepen meeaanvragen of meeverlengen in te stellen. Bij een meeaanvraag tussen twee richtingen zijn deze altijd tegelijk groen en wordt er hard meeverlengd. Een meeaanvraag kan ook toegepast worden in combinatie met een deelconflict (zie kop ‘Deelconflicten’).

Bij het instellen van de meeverleng-optie tussen verschillende richtingen wordt er waar mogelijk meeverlengd met het groen van de andere richting, waarbij rekening wordt gehouden met het verschil in ontruimingstijden. Meeverlengen heeft daardoor geen invloed op het optimalisatieproces.

Deelconflicten

Flowtack bepaalt automatisch de aanwezige deelconflicten op een kruispunt uit het ITF-bestand. Bij deelconflicten is het mogelijk om een voorstart of gelijkstart (= voorstart van 0 seconden) in te stellen.

Harde koppelingen (intern)

Binnen Flowtack is het mogelijk om interne harde koppelingen te definiëren. Daarbij wordt het startgroen en het eindgroen van de volgrichting 1 op1 bepaald door de inrijtijd en de nalooptijd ten opzichte van de voedende richting.

Vrije koppelingen (intern)

Flowtack bevat de functionaliteit om een interne zachte koppeling in te stellen. Bij een zachte interne koppeling geeft de voedende richting informatie over de hoeveelheid verkeer dat de stopstreep verlaat door aan de volgrichting. Deze vrije koppeling is ook op netwerkniveau toe te passen.

Dynamische koppelingen (intern)

Binnen Flowtack is het mogelijk om interne harde koppelingen te dynamiseren. Daarbij wordt (net als bij de harde koppeling) een inrijtijd en nalooptijd ingesteld, maar worden groenaanvragen en groenverlengingen buiten de ingestelde harde naloop om ook meegenomen in het optimalisatieproces. Dit maakt het mogelijk een gedeelte van de koppeling te garanderen en op basis van het optimalisatieproces Flowtack de keuze te laten maken om het groen extra te verlengen voor langzame voertuigen aan het einde van het peloton. Hierdoor kunnen er kortere nalooptijden worden ingesteld ten behoeve van lagere interne verliezen. Deze dynamische koppeling wordt binnen Flowtack de “relaxed” Greenwave genoemd.

Een groot voordeel van de voorspellende aard van Flowtack is dat koppelingen in kunnen rijden op basis van de voorspelde groentijd van de conflictrichtingen. Hierdoor zal de koppeling altijd efficiënt in kunnen rijden, in tegenstelling tot een koppeling in traditionele regelingen, waarbij de koppeling inrijdt op basis van de maximum groentijden. Hierdoor start de koppeling bij de traditionele regelingen altijd te laat wanneer de maximum groentijd van de conflictrichting niet wordt gemaakt. Deze dynamische koppeling met inrijden wordt binnen Flowtack de “Pre-load” Greenwave genoemd.

Voetgangerscoördinaties

Flowtack genereert op voorhand op basis van de oversteekafstanden in het ITF-bestand een gekoppelde oversteek (getrapt of binnen-buiten). De groentijden, inlooptijden, nalooptijden en de coördinatievorm (getrapt of binnen-buiten) is instelbaar. Overige functies bij oversteken zoals een gelijkstart of een mee-aanvraag van fietsrichtingen is instelbaar via de eerdergenoemde functionaliteiten.

Koplusmaximum

Koplusmaximum is standaard in Flowtack ingebouwd (bij motorvoertuigen de eerste 8 en bij fietsers de eerste 15 seconden). De (instelbare) gaptime (hiaattijd) van een koplus maakt het mogelijk om te verlengen op de koplus. In tegenstelling tot traditionele regelingen is het bij Flowtack niet nodig om de afstand tussen de koplus en de lange lus in groentijd met koplusmaximum te overbruggen. Flowtack “weet” of en zo ja hoeveel voertuigen tussen deze lussen staan te wachten en stemt de (voorspelde) groentijd hierop af.

Wanneer de koplus de enige lus is van de signaalgroep, kan de signaalgroep overigens wel gewoon langer dan 8 seconden groen worden gehouden op basis van de optimalisatie. Dit geldt ook voor koplus(paren) bij fietsers.

Comfort- & Veiligheidsgroen

Met Comfortgroen en Veiligheidsgroen kan Flowtack buiten de optimalisatie om het groen enkele seconden verlengen voor een enkel (Comfort) of meerdere (Veiligheid) voertuigen die zich in de dilemmazone bevinden.

Lees hier meer over Comfort- & Veiligheidsgroen in Flowtack!

Richtingsgevoelige detectie

Detectoren met een lengte- of richtingsgevoelige functie zijn in Flowtack gedefinieerd als Friendsensors. De (instelbare) gaptime bepaald welke functie de friendsensors gebruiken (gaptime van 0 is lengtedetectie). Wanneer bij een detectiestoring één van de twee detectoren defect is, kan de andere lus gewoon door functioneren als enkele lus.

Het ook mogelijk een prioriteitsaanvraag (SRM) te versturen vanuit Friendsensors. Dit maakt het bijvoorbeeld mogelijk om busprioriteit aan te vragen op basis van lengtedetectie. Ook kunnen hiermee systemen als V-smile door Flowtack worden aangestuurd. 

File-ingrepen

Op basis van lokale filemeetpunten en een afrijcontrolefunctie op een koplus is Flowtack in staat om verschillende vormen van file-ingrepen (instroom beperken via doseren of blokkeren en uitstroom bevorderen) te realiseren.

Flowtack heeft daarnaast de mogelijkheid om een file-ingreep voor te zijn. Op basis van RIS informatie en externe bronnen ziet Flowtack al een wachtrij (zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts) ontstaan en anticipeert daar al op.

Latente vraag

Standaard optimaliseert Flowtack event-based, door het huidige verkeersaanbod in te schatten op basis van de detectieovergangen en CAM-data. Door de Latente Vraag functie op een richting aan te zetten leert Flowtack als er te weinig of te veel groen voorspeld is en past daarop toekomstige voorspellingen aan. Hierdoor krijgen ook richtingen die relatief druk zijn en weinig detectie hebben voldoende groen. Tevens worden daardoor de voorspellingen ten behoeve van Usecase 3 beter.

Detectievervangende maatregelen

Bij detectiestoringen (FaultStates) worden detectievervangende maatregelen genomen. Binnen Flowtack zijn hiervoor verschillende algoritmes opgenomen die afhankelijk zijn van de storende detectie.

Lees hier meer over detectievervangende maatregelen in Flowtack!